Sprawna komunikacja lokalna w niedużej gminie miejsko-wiejskiej? Niepołomice pokazują, że przy odpowiednich warunkach i podejściu to możliwe. Co się tam zmieniło?
Organizacja transportu lokalnego przez gminy to temat-rzeka. W przypadku gmin wiejskich komunikacja stricte gminna funkcjonuje zazwyczaj bardzo słabo – głównie z powodu małego obszaru, ograniczonego popytu i braku zaplecza kadrowego. Oczywiście zdarzają się pozytywne wyjątki. W nieco większych gminach miejsko-wiejskich bywa już różnie, czasami dobrze, czasami źle – liczba mieszkańców jednak sięga często kilkudziesięciu tysięcy, co stwarza realny potencjał do budowy lokalnej komunikacji publicznej. Niestety, w wielu przypadkach sprowadza się ona jedynie do dowozów szkolnych i kilku przypadkowych kursów – „żeby coś było”.
Najlepszym rozwiązaniem byłaby organizacja transportu przez sprawne związki powiatowo-gminne – działające na większym obszarze i zapewniające efektywność, profesjonalizm i rozsądne koszty organizacji (jak np. GPA czy Komunikacja Beskidzka). Tymczasem korzystanie z usług dużego miasta (jak Kraków) często okazuje się kosztowne – m.in. z powodu rosnących wymagań formalnych i technicznych (np. w zakresie zeroemisyjności).
W rejonie Niepołomic niestety nie działa obecnie żaden związek komunikacyjny. Dlatego gmina już w 2022 roku zdecydowała się na samodzielne uruchomienie lokalnej komunikacji. Potrzeby transportowe są niemałe – w gminie mieszka ponad 33 tys. osób, funkcjonują 2 stacje kolejowe, kursują 3 linie miejskie ZTP Kraków i 4 linie wojewódzkie (MLD), ale ta oferta nie obejmuje wszystkich miejscowości i osiedli na terenie gminy, stąd komunikacja gminna.
CO SIĘ OSTATNIO ZMIENIŁO?
Gmina w 2025 r. wdrożyła nowy model organizacji transportu lokalnego. Kluczowe zmiany to:
- 4 linie gminne – z nowymi trasami i znacznie poprawioną częstotliwością. Choć kursy są jeszcze nieregularne, nie ma już linii z pojedynczymi kursami dziennie.
- Wprowadzenie pojazdów typu MIDI – to pojazdy większe niż tradycyjne busy, autobusy MIDI obsługują w Niepołomicach w 2025 roku ok. 40% kursów, ich obiegi są dostosowane m.in. do przewozów szkolnych. Autobusy MIDI to zupełnie nowa jakość w gminnej komunikacji.
- Podwyższony standard taboru – klimatyzacja, elektroniczne wyświetlacze zewnętrzne, miejsca na wózek – również w mniejszych pojazdach.
- Niższe koszty wozokilometra – mimo większych i lepszych autobusów, koszt wozokilometra spadł o 10% względem 2024 roku i wynosi obecnie średnio 6,29 zł.
- Nowy format rozkładów jazdy – lepiej dopasowany, rozwieszany przez pracowników gminy (a nie przewoźnika), dzięki czemu rozkłady są stale obecne na przystankach.
- Dostępność informacji – rozkłady dostępne w aplikacjach: JakDojadę, KiedyPrzyjedzie, MobileMPK, Google Maps.
- Wspólny bilet (Bilet Metropolitalny) – za 109 zł miesięcznie (plus ulgi) można podróżować wszystkimi środkami transportu publicznego w gminie: ZTP, MLD, komunikacją gminną oraz pociągami KMŁ i POLREGIO. Dostępny jest także wariant obejmujący Kraków za 169 zł.
Efekty? Miesięczna liczba pasażerów wzrosła w znacznym stopniu – do 6-8 tysięcy i nadal rośnie. To dowód, że nawet w niedużej gminie miejsko-wiejskiej można stworzyć system transportu publicznego, który odpowiada na potrzeby mieszkańców – i nie wozi powietrza.
To kolejny dowód na to, że jeśli się chce, to naprawdę się da! Nie trzeba czekać na idealną ustawę – można działać i tworzyć dobry transport lokalny. Nie wszystko jest jeszcze idealne, ale już teraz jest naprawdę nieźle.
Bez ogromnego zaangażowania gminy – jej przedstawicieli oraz Wydziału Gospodarki Komunalnej – nie byłoby to możliwe, ani nie udałoby się osiągnąć takich efektów! W procesie zmian gminę wspierał zespół firmy UNISOLVIA.